Παιδί και Βιβλίο

Στις μέρες μας βλέπουμε πόσο έχει μειωθεί το αναγνωστικό κοινό κυρίως στη χώρα μας. Μια καλή λύση για ένα πιο λαμπρό μέλλον με σκεπτόμενους ανθρώπους, είναι να κάνουμε τα παιδιά μας να αγαπήσουν το βιβλίο από μικρά.

Τα παιδιά μπορούν στην κυριολεξία να αγαπήσουν και να ενδιαφερθούν για οτιδήποτε, αν ασχοληθούμε λίγο μαζί τους και αν το κάνουμε διασκεδαστικό. Το πρώτο πράγμα λοιπόν που θα πρέπει οπωσδήποτε να κάνουμε, είναι να διαβάζουμε μαζί τους βιβλία, τουλάχιστον στην αρχή. Και η αρχή αυτή, είναι καλό να γίνει πριν ακόμα το παιδί αρχίσει να μιλάει! Όταν κάτι ξεκινάει από πολύ μικρή ηλικία, μπορεί να συνεχιστεί σαν φυσιολογικό.

Knut Ekwall
Το παιδί χαίρεται τόσο που περνάμε χρόνο μαζί του, νιώθει την αγάπη και το ενδιαφέρον μας, που θα παρακολουθεί την ιστορία με ανοιχτό το στόμα και θα ανυπομονεί να ξαναδιαβάσουμε μαζί κάποιο βιβλίο, πιθανώς και το ίδιο, πολλές πολλές φορές.

Μια απλή "ασκησούλα" που μπορεί να λειτουργήσει σαν παιχνίδι, είναι να του ζητήσουμε στο τέλος να μας πει τι σημαντικό έμαθε από την ιστορία και να συζητήσουμε μαζί του περισσότερο γι' αυτό. Έτσι θα μάθει να ψάχνει στα βιβλία του για το ηθικό δίδαγμα και δεν θα το αντιμετωπίζει μόνο σαν μέσο διασκέδασης.

Μια ακόμη απλή "ασκησούλα" είναι να κάνουμε πως ξεχάσαμε τι συνέβη στην ιστορία ή ποιος έκανε τι, και να αφήσουμε το παιδί να μας "τα θυμίσει".

Μπορούμε να κάνουμε το διάβασμα ακόμη πιο διασκεδαστικό, βάζοντας κουκλίτσες και αρκουδάκια γύρω γύρω, για να παρακολουθήσουν κι εκείνα το παραμύθι. Στο μυαλό του παιδιού καταγράφεται σαν ένα πολύ συναρπαστικό δρώμενο στον παιδικό του κόσμο. Το βιβλίο γίνεται σιγά σιγά κάτι εξαιρετικά ενδιαφέρον και δεν είναι κάτι αποκλειστικά "μεγαλίστικο", αλλά πέρα για πέρα παιδικό!
Αν το παιδί σας έχει αδερφάκια, ξαδερφάκια ή φίλους κοντά στην ηλικία του, μπορείτε να τα μάθετε να διαβάζουν όλα μαζί. Είναι πολύ πιθανό, μετά τη δική σας "συνανάγνωση" τα παιδιά σας από μόνα τους να μπουν στη διαδικασία να παίξουν διαβάζοντας. Μπορείτε, μάλιστα, να τους προτείνετε να διαβάσουν όλοι μαζί ένα βιβλίο, και μετά να παίξουν την ιστορία στο δωμάτιό τους.
Άλλωστε όταν ένα παιδί δείχνει ενδιαφέρον για κάτι
σύντομα θα ενδιαφερθούν και τα υπόλοιπα.
Δεν είναι απαραίτητο να διαβάσουν λογοτεχνία, μπορούν
να διαβάσουν κόμικς ή να ξεφυλλίσουν ένα λεύκωμα.
Μια πολύ καλή ιδέα είναι να δημιουργήσουμε μια ευχάριστη ατμόσφαιρα στο δωμάτιό τους, απ' όπου δεν θα λείπουν τα βιβλία. Μερικές έξυπνες προτάσεις είναι βιβλιοθήκες που τραβάνε την προσοχή, γιατί μοιάζουν με παιχνίδι και θα μεταμορφώσουν τα βιβλία από απλά αντικείμενα στους συναρπαστικούς συντρόφους στο μαγικό τους δωμάτιο.
Ένας χώρος που μοιάζει με σπιτάκι, μπορεί να
διεγείρει το ενδιαφέρον του παιδιού για διάβασμα
Μια ολόδική του μεγάλη βιβλιοθήκη
με λευκώματα, βιβλία και παιχνίδια,
παρόμοια με τη δική μας
Άλλος ένας χώρος όπου μπορεί
να περάσει τις ώρες του το παιδί σας
διαβάζοντας "στα κρυφά"!
Μην αμελείτε να γεμίζετε το χώρο του με βιβλία. Μπορείτε να στολίσετε ακόμη και τα παιχνίδια τους με βιβλία, έτσι θα τα φέρετε πιο κοντά και θα πάρουν το θάρρος να παίζουν με αυτά.
Ένα φορτηγάκι γεμάτο βιβλία
Μερικά βιβλιαράκια που στέκονται όρθια χάρη στους
πολύχρωμους βιβλιοστάτες-κουκουβάγιες
Βιβλία και στο ποδηλατάκι του
Αφήστε το παιδί σας ελεύθερο να παίξει με τα βιβλία του. Να τα κάνει σπιτάκια, καρέκλες, δρόμους και ό,τι άλλο φανταστεί. Ας αγαπήσει και ας νιώσει άνετα με τα βιβλία του και να μη φοβάται ότι θα το μαλώσετε αν τα χαλάσει. Καλό είναι, βέβαια, να του μάθετε από μικρό πόσο πολύτιμα είναι για εσάς και πόσο τα αγαπάτε, για να μάθει να μην τα μουτζουρώνει ή τα σκίζει πάνω στο παιχνίδι του. Από κει και πέρα μπορεί να παίξει άνετα με τα βιβλία του.

Δημιουργήστε διασκεδαστικούς χώρους ανάγνωσης
Μια κούνια δίπλα στη βιβλιοθήκη, να είστε σίγουροι
πως θα του ανοίξει την όρεξη για διάβασμα.
Μια μικρή σκηνή στο δωμάτιο,
γεμάτη βιβλία και μαξιλάρια,
είναι ότι πρέπει για παιχνίδι και βιβλίο.
Άλλη μια κούνια για να φτάνει και στα
ψιλά ράφια,  που βέβαια χρειάζεται
την επίβλεψή σας.
Μερικές ακόμη έξυπνες ιδέες για να βοηθήσετε το παιδί σας να αγαπήσει πραγματικά το βιβλίο:
Φτιάξτε ένα εντυπωσιακό "ράφι" για το δωμάτιό του, ανάλογα
με το γούστο το δικό σας και του παιδιού σας.
Φτιάξτε μικρές βιβλιοθήκες και γεμίστε όλα τα ραφάκια με βιβλία.
Μια όμορφη ιδέα είναι να φτιάξετε καδράκια-ράφια για τα βιβλία
του στον τοίχο του δωματίου. Θα ανυπομονεί να τα γεμίσει.
Μην ξεχνάτε να το παίρνετε μαζί σας όταν επισκέπτεστε το βιβλιοπωλείο ή τη βιβλιοθήκη, ορισμένα έχουν χώρους φτιαγμένους ειδικά για τα παιδιά, που μπορούν να κάνουν στην κυριολεξία τη μισή δουλειά από αυτά που λέμε.
Το βιβλίο γίνεται παιχνίδι.
Και μην ξεχνάτε το εξής: 

Είναι σημαντικό να μην επιβάλλουμε στο παιδί μας να διαβάσει κάτι που θεωρούμε εμείς καλό, αλλά να το αφήσουμε να διαλέξει μόνο του. Γι' αυτό καλό είναι να δοκιμάσουμε διάφορες θεματολογίες ώσπου να βρούμε εκείνη που του ταιριάζει περισσότερο, ή απλά να το πάμε στο βιβλιοπωλείο ή στη βιβλιοθήκη και να το αφήσουμε να διαλέξει ό,τι θέλει. Αν του φερθούμε αυστηρά απαγορεύοντάς του κάτι κι επιβάλλοντάς του κάτι άλλο, θα καταφέρουμε πιθανών τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα...

Βάλτε κάτω από το Χριστουγεννιάτικο δέντρο και μερικά χριστουγεννιάτικα βιβλία και το Πάσχα πάρτε δώρο στο βαφτιστικό σας κι ένα μικρό πασχαλινό βιβλιαράκι. Σε κάθε περίπτωση βρείτε ένα λόγο για να πάρετε ένα βιβλίο, αρχίζει το σχολείο; Έχει γενέθλια; Μήπως ήρθε το καλοκαίρι; Είναι Δευτέρα; Θα βρείτε το κατάλληλο βιβλίο για την κάθε περίπτωση. Και αφήστε τον Χάρι Πότερ, τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών και τον Έραγκον για το γυμνάσιο!

Μερικές προτάσεις από τα ράφια μου:

Οτιδήποτε από Ευγένιο Τριβιζά. Απλά αφεθείτε με απόλυτη εμπιστοσύνη στα χέρια του μεγαλύτερου Έλληνα παραμυθά και να είστε σίγουροι πως μαζί του θα περάσει καταπληκτικά το παιδί σας, θα μάθει και θα γελάσει, κι εσείς μαζί του! (εγώ ακόμα διαβάζω Τριβιζά)
Ενδεικτικά σας προτείνω:
   κ.ά.

Ένας άλλος μεγάλος παραμυθάς, ξένος αυτή τη φορά, είναι ο αξεπέραστος Ρόαλντ Νταλ. Έχει γράψει ιστορίες για γιγάντια ροδάκινα, για εργοστάσια σοκολάτας και για μικρούς βιβλιοφάγους με μαγικές δυνάμεις. 
Μερικά από τα αγαπημένα μου:
  

Αν μπορέσετε να βρείτε οτιδήποτε του Tony Wolf (σε κανένα παλαιοβιβλιοπωλείο ή κάτι τέτοιο) να ξέρετε πως πέσατε πάνω σε θησαυρό! Ορίστε τα βιβλία που λάτρευα όσο τίποτε άλλο όταν ήμουν μικρή:
     

Διάφορα αγαπημένα: 
        

Μια πολύ καλή σελίδα που ασχολείται αποκλειστικά με το παιδικό βιβλίο είναι η σελίδα: "Μια φορά κι έναν καιρό η μικρή Ελένη". Μπορείτε να πάρετε ιδέες και προτάσεις και από εκεί.

Και μερικές κινηματογραφικές προτάσεις που μπορούν να βοηθήσουν στην φιλαναγνωσία:
  

8 σχόλια

  1. Υπέροχο αφιέρωμα :) Η αλήθεια είναι ότι οι γονείς μου,μου διάβαζαν κάποιο βιβλίο το βράδυ,όταν ήμουν μικρός.Στη συνέχεια μόνος μου άρχιζα να διαβάζω αυτά που η αδερφή μου δεν είχε καν ακουμπήσει και τα οποία πλέον είναι στα παιδιά της καθηγήτριας του πιάνου.Ε στη συνέχεια το σταμάτησα λίγο,αλλά ξαφνικά γνώρισα την βιβλιοθήκη λόγω μιας ίωσης που είχα πάθει.Φυσικό είναι μετά να διαβάζω 4-5 βιβλία της εβδομάδα και να έχω φτάσει να διαβάσω τα πιο πολλά της ηλικίας μου.Πέρυσι,είναι η αλήθεια ότι έκανα την βιβλιοθήκη μου,λόγω του Public που άνοιξε στη Λάρισα.Και συνεχίζω ακάθεκτος να ΕΠΕΝΔΎΩ στα βιβλία και ας λέει η μάνα μου να πάρω και κανά ρούχο.

    Αυτά για την ώρα!

    Ανυπομονώντας για το επόμενο θέμα.
    Μικρός Βιβλιόφιλος!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σ' ευχαριστώ πολύ Μικρέ Βιβλιόφιλε, χαίρομαι που σου άρεσε :)

      Οι γονείς παίζουν τον πιο σημαντικό ρόλο, αλλά καμιά φορά και μια γριπούλα μπορεί να μας φέρει πιο κοντά στο βιβλίο ;)

      Διαγραφή
  2. Τέλειο! Έχω γυρίσει τον Ιούλιο παρόμοιο βίντεο, θα βγει σύντομα. Άλλη μια φορά που συναντιούνται να μυαλά μας!! Η ιδέα να βάζουμε γύρω γύρω αρκουδάκια μου άρεσε πάρα πάρα πολύ! Και οι προτάσεις σου για βιβλία φυσικά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Χε, χε, χε! Έχω μια υποψία τι θα δούμε στο βίντεο! Άντε και το περιμένει πως και πως μικρή βιβλιοφάγος!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Πολύ χαίρομαι spirou!!!! Ανυπομονώ για το βιντεάκι σου!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Μιχάλη το έπιασες, περίμενα να την βάλω εκεί τη βιβλιοθήκη, να ταιριάζει!
    Αλίκη σ'ευχαριστώ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ανώνυμος4/4/14 9:51 μ.μ.

    Τα παιδιά βλέπουν, τα παιδιά μιμούνται. Είναι πολύ σημαντικό να βλέπει το παιδί τον ενήλικα ή το μεγάλο του αδερφάκι με ένα βιβλίο στο χέρι. Πολύ σημαντικό βήμα στην ανάπτυξη της αναγνωστικής συνήθειας είναι το παιδί να απλώσει το χέρι του να πάρει ένα βιβλίο, είτε από την οικογενειακή βιβλιοθήκη, είτε σε ένα βιβλιοπωλείο, ιδιαίτερα από τη σχολική δανειστική βιβλιοθήκη. Ας μην το κατακρίνουμε για τις όποιες επιλογές του. Ο καθένας από μας διαβάζει διαφορετικά βιβλία, πολλές φορές μοιάζουν ακατάλληλα για την ηλικία του κάθε αναγνώστη, μα δεν πειράζει, το παιδί μπορεί να χαζέψει απλώς τις εικόνες, να φυλλομετρήσει το βιβλίο, να το διαβάσει κι ας μην το καταλάβει, ας μην το σχολιάσουμε αρνητικά. Εκτός από τις αναγνωστικές ομάδες -που το θεωρώ υπέροχο- μπορούμε να θέτουμε διάφορες δραστηριότητες πάντα προαιρετικές. Εκτός από όσα ανέφερε η αγαπημένη Αλίκη μας, μπορούμε να ζητάμε από το μικρό αναγνώστη να δώσει ένα διαφορετικό τέλος, να περιγράψει ή να ζωγραφίσει ή να δραματοποιήσει την αγαπημένη του σκηνή, ανάλογα με τις ικανότητες και τις δυνατότητές του, χωρίς να το αγχώσουμε και προς Θεού προσπαθώντας να αποφύγουμε κάποιου είδους απογοήτευση. Για μένα καλό θα είναι, εκτός τον άλλων, οι ενήλικες να επιλέγουν βιβλιοπωλεία τα οποία δίνουν έμφαση στο βιβλίο, ώστε το παιδί να μην αποπροσανατολίζεται από τα παιχνίδια, που είναι και λογικό να του τραβήξουν το ενδιαφέρον. Μια πολύ καλή λύση για πρώτο παιδικό ανάγνωσμα θα μπορούσε να είναι κάποιο κόμικ. Λατρεύω "Τα 88 Ντολμαδάκια" και "Τα 33 Ροζ Ρουμπίνια" του Ευγένιου Τριβιζά. Πρόκειται για τα γνωστά "πάραΠΟΛΥμύθια" ή αλλιώς πολύκλωνα παραμύθια, όπου ο αναγνώστης επιλέγει το πώς θα εξελιχθεί η ιστορία, μέσα από απλές δραστηριότητες, γεγονός που προκαλεί ενδιαφέρον και έχει ως αποτέλεσμα οι ιστορίες που θα διαβαστούν να μη μοιάζουν μεταξύ τους και να είναι διαφορετικές μεταξύ τους.

    Νυμφαδώρα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ο Τριβιζάς είναι εκπληκτικός, τον θαυμάζω απεριόριστα για τη φαντασία και την αγάπη του για το παιδί που βγαίνει από όλα τα βιβλία του!! Ανυπομονώ να πάρω για δικό μου παιδί ή για τη βαφτιστικιά μου κάμποσα δικά του βιβλία και να τα διαβάζουμε παρέα!!!!

      Διαγραφή